C Vitamini Nedir?
Askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, suda çözünen, antioksidan özelliklere sahip bir vitamindir. Hücreleri, normal hücresel aktivite sırasında üretilen serbest radikallerin etkilerinden koruyarak sağlıklı kalmalarına yardımcı olur. C vitamini veya askorbik asit, birçok metabolik reaksiyona ve amino asitlerin, hormonların ve kolajenin biyosentezine katılır. C vitamini, güçlü antioksidan güçleri sayesinde bağışıklık sisteminin bariyerlerini yükseltir ve kanserojen maddelerin sentezini engelleyerek vücudun, özellikle mide tümör riskini önlemesine yardımcı olur. Ayrıca serbest radikallerin nötralizasyonu için katkısı önemlidir.
C vitamini her şeyden önce taze gıdalarda bulunur. Portakal, çilek, mandalina, limon, kivi, ıspanak, brokoli, domates ve biber gibi bazı meyve ve sebzelerde bulunur. C vitamininin faydalarından tam anlamıyla yararlanabilmek için bu besinlerin 3-4 günden fazla saklanmaması ve çiğ ya da az pişmiş olarak tüketilmesi gerekir.
C Vitamini Faydaları Nelerdir?
Askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, sağlık için gerekli olan suda çözünen organik bir bileşiktir. Kimyasal özellikleri nedeniyle, C vitamini vücudunuzun genel işleyişinde çok önemli bir rol oynar. Aslında, birçok biyokimyasal reaksiyonda yer alır ve ana eylemleri şunlardır:
1.Bağ dokularının oluşumunda ve onarımında katkıda bulunur: C vitamini, cildin, kan damarlarının, kemiklerin, kıkırdağın, bağların vb. oluşumu ve onarımı için gerekli olan bu protein olan kollajen oluşumuna aktif olarak katılır.
2.Beyin aktivitesind3 önemli rol oynar: C vitamini, beynin normal aktivitesi ve daha genel olarak organizmanın düzgün çalışması için hayati nörotransmiterler olan katekolaminlerin sentezine katkıda bulunur.
3.Kas kasılması : C vitamini, karnitin sentezinde bir kofaktör görevi görür. Bu molekül, özellikle uzun ve yoğun çabalar sırasında kas kasılması sırasında kasların düzgün çalışmasından sorumludur.
4.Antioksidandır : C vitamini güçlü bir antioksidandır, bu nedenle hücrelerimizin yaşlanmasından sorumlu olan serbest radikallere karşı mücadelede esastır.
Ayrıca C vitamininin bu antioksidan özellikleri kandaki methemoglobin seviyesinin düzenlenmesini sağlar, çok yüksek bir seviye solunum bozukluklarına ve organların hipoksisine yol açabilir.
5.Oksidatif stresi azaltır ve vücudumuzdaki hücrelerin korunmasında katkıda bulunur
C vitamininin oksidatif stres üzerindeki etki mekanizmaları iyi bilinmektedir. C vitamininin antioksidan özellikleri uzun yıllardır araştırılmaktadır. 2002'de yapılan bir araştırma, C vitamini almak ile vücuttaki toplam antioksidanları artırmak arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Antioksidanlardaki bu toplam artış, serbest radikalleri temizlemeye ve hücreleri yaşlanmaya karşı daha iyi korumaya yardımcı olur.
6.Ruh halini iyileştirir
Çeşitli çalışmalar, artan C vitamini tüketimi ile duygu durum bozukluklarının azalması arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir. Bu vitaminin ruh halini iyileştirdiği, stres ve kaygıyı azalttığı bilinmektedir. Kişisel ruh halini etkilemenin yanı sıra, C vitamini beynin doğru fonksiyonlarını da destekler.
7.Kilo kaybını destekler
C vitamini yönünden zengin besinlerin yanı sıra C vitamini takviyeleri tüketmek, kilo vermek isteyenler için büyük yardımcı olabilir. Kan şekeri seviyelerinin kontrolünde temel bir rol oynar ve egzersiz sırasında yağ oksidiyonunu destekler. Aslında, C vitamini eksikliği olan kişiler, bu vitamini doğru miktarda alanlara göre yağ kaybetmekte daha zorlanırlar.
8.Sağlıklı cilt, saç ve tırnakları destekler
C vitamini alımı vücut dokularının gelişimine ve onarımına yardımcı olur ve saç, cilt ve tırnakların güzelliği için birçok faydası vardır! C vitamini cildin esnekliğine yardımcı olur, bu da çatlakların ortaya çıkmasını önler, saç büyümesini ve güçlenmesini destekler ve tırnak bütünlüğünü korur.
9.Yaşlanma süreçlerini yavaşlatmaya yardımcı olur
Antioksidan özellikleri ve kollajen sentezindeki önemli rolü, C vitaminini yaşlanma karşıtı süreçte önemli bir bileşen haline getirir ve genellikle takviyelerde ve cilt bakım ürünlerinde kullanılır. C vitamini tüketmek, günlük hayatımızda toksinlerin neden olduğu hasarla savaşmaya yardımcı olur ve hücrelerin yaşlanma sürecini yavaşlatarak, ciltteki kırışıklıkları ve kuruluğu önleyerek serbest radikallerin vücudumuzdaki etkilerini yavaşlatır.
10.Yara ve kırıkların iyileşmesine katkı sağlar
C vitamini, kollajen üretiminin gelişimini destekleyerek, iyileştirici bir ajan görevi görerek yaraların ve kırıkların iyileşmesine yardımcı olur.
11.Kan damarlarını sağlıklı tutar
C vitamini, kan damarlarının genişlemesini teşvik eder, daralmalarını önler ve sağlıklı kalmalarını sağlar. Ayrıca, kalp hastalığı, yüksek kolesterol ve yüksek tansiyonun önlenmesinde bir ajan olarak hareket ederek kalbin korunmasında temel bir rol oynar .
C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Yetişkinlerin, beslenmeleri C vitamini açısından düşükse kendilerini yorgun, zayıf ve sinirli hissederler. Kilo verebilirler ve belirsiz kas ve eklem ağrıları yaşayabilirler.
C Vitamini eksikliği belirtileri birkaç aylık eksiklikten sonra gelişir. Cilt altında (özellikle kıl folikülleri veya morluklar etrafında), diş etlerinin çevresinde ve eklemlerde kanama olabilir. Diş etleri şişer, morarır ve süngerimsi bir hal alır. Dişler sonunda gevşer. Saç kurur, kırılgan hale gelir ve kıvrılır. Cilt kuru, pürüzlü ve pullu hale gelir. Bacaklarda sıvı birikebilir. Anemi gelişebilir. Enfeksiyonlar gelişebilir ve yaralar iyileşmez. Bebekler sinirli olabilir, hareket ederken ağrı çekebilir ve iştahlarını kaybedebilirler. Bebekler olması gerektiği kadar kilo almazlar. Bebeklerde ve çocuklarda kemik büyümesi bozulur; kanama ve anemi meydana gelebilir. C vitamini eksikliği taze meyve ve sebzelerin yetersiz tüketilmesinden kaynaklanabilir. İnsanlar kendilerini yorgun, zayıf ve sinirli hissederler.
■Teşhis semptomlara ve bazen kan testlerine dayanır.
Daha fazla taze meyve ve sebze yemek veya ağızdan C vitamini takviyesi almak genellikle eksikliği giderebilir.
Günlük Ne Kadar C Vitaminine İhtiyaç Vardır?
Vücudumuz için gerekli olan C vitamini (L-askorbik asit) birçok meyve ve sebzede bulunur. Dengeli beslenerek günlük ihtiyaçlarımızı kolaylıkla karşılayabiliriz. Metabolizmamız C vitaminini kendisi üretemediği için besinlerden alması gerekir. Dengeli bir diyet, önerilen günlük 100 mg ödeneği kolayca karşılar. C vitamini açısından zengin olan meyve ve sebzeler ve özellikle turunçgiller, çilekler, çeşitli meyveler, kivi ve birkaç lahana çeşitlerini tüketmek yeterli miktarda C vitamini almamızı sağlar. Örneğin, 60 gr biber veya 90 gr brokoli günlük yeterli miktarda C vitamini almamızı sağlar.
C Vitamini Fazlalığı
C vitamini takviyesi genellikle vücut tarafından iyi tolere edilir. Bununla birlikte, vücudunuz üzerindeki etkilerinden dolayı askorbik asit böbrek taşlarını veya idrar taşlarını ağırlaştırabilir veya bunlara neden olabilir. Benzer şekilde, yüksek dozda C vitamini vücudunuzda aşırı demire yol açabilir. Takviyeye başlamadan önce daima bir doktor veya eczacının tavsiyesini alın.
C Vitamini Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?
Yetişkinlerde, C vitamini eksikliği genellikle aşağıdaki faktörlerden kaynaklanır:
- C vitamini açısından düşük beslenme: Örneğin, C vitamini eksikliği, taze meyve ve sebzelerde düşük bir diyetten kaynaklanabilir. Ayrıca pişirme, gıdalardaki C vitaminini kısmen yok edebilir.
Aşağıdaki vereceğimiz faktörler vücudun C vitamini ihtiyacını önemli derecede azaltabilir.
- Gebelik
- Süt ile besleme
- Yüksek ateş veya iltihaba neden olan bozukluklar
- Aşırı aktif tiroid bezi ( hipertiroidizm )
- Uzun süreli ishal
- Ameliyat
- Yanıklar
■ Hamilelik, emzirme, ateş, ishal, ameliyat ve sigara vücudun C vitamini ihtiyacını önemli ölçüde artırır.
